فروش ویژه
تولونن TOLOENE
تولوئن که از آن با نام تولول نیز یاد می شود دارای فرمول مولکولی C6H5CH3 و ترکیبی سمی محسوب می شود.این ماده به عنوان حلال در صنعت استفاده می شود البته به صورت خشک نیز عرضه می شود. از آنجایی که این ماده یک هیدروکربن آروماتیک بوده بوی خوشی دارد اما تنفس آن در مقادیر زیاد می تواند مشکلات جدی تنفسی و حتی عوارض عصبی ایجاد کند .
تولید کننده: ایران (تبریز – اصفهان- بندرامام)
بسته بندی: بشکه 185 کیلویی
- توضیحات
- محصولات بیشتر
توضیحات
خواص و ویژگی ها
حلال تولوئن به سبب ویژگی های ساختاری مناسب در فرآیند ساخت بنزین و سایر سوخت ها از نفت خام و ساخت کک از زغال سنگ تولید می شود.همچنین به صورت طبیعی در روغن خام و درخت تولو یافت می گردد. برخی خواص مهم این محصول و ساختار آن نیز به شرح زیر است:| فرمول شیمیایی | C6H5CH3 |
| جرم مولی | 92.141 g/mol |
| مشخصات ظاهری | مایع شفاف، بدون رنگ و دارای بوی خاص آروماتیکی |
| نقطه جوش | 110.6 °C |
| نقطه ذوب | -94.9°C |
| حلالیت در آب | تقریبا نامحلول ( ,526mg/L @ 25 °C,) |
| نام های دیگر | متیل بنزن و فنیل متان |
همانطور که از ساختار تولوئن مشخص است این ترکیب تنها از کربن و هیدروژن تشکیل شده است، و با وجود اینکه یک حلال آلی است می تواند مواد معدنی ای مانند فسفر، گوگرد، ید، برم و سایر مواد کوالانسی غیر قطبی را در خود حل نماید. واکنش پذیری:
در شرایط رادیکال آزاد این ماده وارد واکنش های هالوژناسیون می شود به عنوان مثال (N-Bromo succinimide (NBS هنگامی که با این ماده در حضور AIBN حرارت داده می شود تبدیل به بنزیل بروماید می گردد. علاوه بر این تولوئن می تواند در حضور نور و با واکنش با H2O2 و HBr برومیده شود. هیدروژناسیون این ماده منجر به تولید متیل سیکلوهگزان می شود (این واکنش نیاز به فشار زیاد هیدروژن و کاتالیزور دارد)اکسیداسیون این ماده:
این ماده مانند سایر آروماتیک ها در برابر اکسیداسیون مقاومت بالاتری دارد. با این حال گروه متیل موجود در این ترکیب در برابر اکسیداسیون های قوی می تواند به کربوکسیلیک اسید تبدیل شود. گروه متیل موجود در ساختار این ماده مستعد اکسیداسیون می باشد. این ماده در واکنش با پتاسیم پرمنگنات تولید بنزوئیک اسید می کند و با استفاده از کرومیل کلرید برای به دست آوردن بنزآلدئید وارد واکنش می شود (این واکنش به واکنش اتارد معروف است Étard reaction).روش تولید تولوئن :
این حلال آلی رامی توان از روش های مختلفی تولید نمود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت :تولید از نفتا
شاید روش عمده تولید تولوئن را بتوان بوسیله نفتا دانست، علاوه بر این تولید بنزن، و زایلن نیز از طریق ریفورمینگ کاتالیستی نفتا انجام می شود.یکی از روش های تولید TOLOUENE از نفتا که جدیدا مورد توجه زیادی قرار گرفته است، استفاده از روش بازیابی پیوسته کاتالیست(CCR) است. این فرآیند معمولا در 4 راکتور که به صورت سری قرا گرفته اند انجام می شود،برای افرایش بازدهی و بهبود نرخ تبدیل بین راکتور ها گرم کن و برای هر یک جریبان برگشتی تعریف می شود.در نهایت محصول خروجی از راکتور آخر شامل بنزین و ترکیبات آروماتیک است که از یکدیگر جداسازی می گردند.
تقطیر جز به جز :
نفت خام دارای ترکیبات مختلفی است و دارای مقداری تولوئن نیز هست. برای جداسازی از تقطیر استفاده می شود که مواد را بر اساس تفاوت در نقطه جوش جدا می کند.تقطیر آزئوتروپی:
آزئوتروپ ترکیبی از دو و یا چند مایع است که نمیتوان با تقطیر معمولی آن ها را از هم جدا کرد. در حال حاضر دو فرآیند برای جداسازی تولوئن وجود دارد که عبارتند از استفاده از محلول آبی متیل کتون و آب و یا استفاده از متانول.استخراج با حلال:
در این روش حلالی با انتخاب پذیری بالا نسبت به محصول فوق به محلول اضافه می شود و سپس حلال و تولوئن با استفاده از روش های معمول مانند تقطیر از یکدیگر جدا می شوند. از جمله این حلال ها می توان به گوگرد دی اکسید و یا محلول آبی دی اتیلن گلیکول اشاره کرد.کراکینگ بخار هیدروکربن های مایع:
این روش مبتنی بر کراکینگ هیدروکربن های نفتا بوده که باعث تولید محصولاتی از قبیل بنزین و تولوئن می گردد همچنین جهت تولید این ماده می توان از آلکیلاسیون صنعتی بنزن و متانول استفاده نمود. در برخی از موارد نیز این ماده را از واکنش بنزن و متیل کلراید در حضور اسیدی مانند آلومینیوم کلراید به دست می آید که واکنش آن به صورت زیر است.
تهیه تولوئن خشک :
متیل بنزن حلالیت بسیار کمی در آب دارد اما در حدود 0.05% آب می تواند در این ماده حل شود. در برخی موارد که وجود آب مضر است و یا متیل بنزن خالص مورد نیاز است، آب را جدا می کنند و تولوئن خشک (عاری از آب) حاصل می شود. روش های متفاوتی برای انجام این کار وجود دارد که در صورت وجود داشتن تجهیزات مناسب به نظر تقطیر کردن ساده ترین راه برای جدا کردن آب است. روش های دیگر که شامل استفاده از بنزوفنون و سدیم است بر خلاف تقطیر کردن مواد جانبی را به محلول اضافه کرده و خطرات کار (استفاده از سدیم) نیز بسیار بیشتر است.آیا این ماده قطبی است؟
در پاسخ به این پرسش که آیا تولوئن قطبی است یا خیر باید گفت خیر، به دلیل تفاوت کمی که در بین الکترونگاتیوی های کربن و هیدروژن وجود دارد، تمام پیوندهای موجود در این ماده غیرقطبی هستند، همین امر باعث می شود که کل مولکول غیر قطبی باشد.کاربرد های تولوئن
مصارف شیمیایی اصلی این ماده تولید بنزن ، زایلن و سایر حلال هاست. همچنین این ترکیب را برای ساخت موادی همچون فنول، نیتروبنزن، بنزوئیک اسید و بنزیل کلراید مورد استفاده قرار می دهند. شاید بتوان عمده ترین موارد مصرف این محصول را به شرح زیر دانست:تولید TNT
نیتراسیون این ماده با کمک مخلوطی از اسید نیتریک و اسید سولفوریک منجر به تولید 2،4،6 تری نیتروتولوئن یا همان TNT می شود. در طی این فرایند موادی از جمله تترا نیترومتان، نیتروبنزوئیک اسید و… نیز تولید می گردند.کاربرد در آئروسل
به طور کلی آئروسل به ترکیب ذرات جامد یا مابع با گاز اطلاق می شود و تولوئن در این محصولات نقش پیشران را دارد. آئروسل در حشره کش ها،دئودورانت ها،اسپری های رنگ، گرد و غبار ناشی از فعالیت های ساختمانی،دود حاصل از سوختن سوخت و … باشد که به آن آئروسل مصنوعی ( ایجاد شده در اثر فعالیت بشر ) گفته می شود.در مقابل نوع طبیعی آئروسل ها را می توان مه، یا حتی طوفان های شن و ماسه در بیابان ها دانست.جالب است بدانید وقتی یک شیشه نوشابه را تکان می دهید یا رنگ اسپری می کنید و حتی عطسه می کنید در واقع یک آئروسل مصنوعی ایجاد می کنید.استفاده به عنوان حلال
به عنوان حلال، تولوئن را می توان در رنگ، تینر رنگ، چسپ، جوهر، رزین، مواد شوینده، و مواد دباغی چرم استفاده کرد. همچنین می توان از این ترکیب در ساخت پلیمرهای مورد استفاده در تولید نایلون، بطری های نوشابه های پلاستیکی و دارو، رنگ ها و محصولات آرایشی استفاده کرد. از کاربردهای خاص آن نیز می توان به استفاده در حلقه های راکتور هسته ای به عنوان خنک کننده اشاره کرد. یکی از کاربردهای معروف این ماده استفاده از آن به عنوان حلال در لاک ناخن است. زیرا این ترکیب توانایی بالایی در پاک نمودن رزین ها و پلاستی سایزر ها دارد. این مواد در فرمولاسیون لاک های ناخن به عنوان جلا دهنده و سفت کننده مورد استفاده قرار می گیرندتولوئن در بنزین
همانطور که گفته شد محصول فوق در آب حل نمی گردد اما با حلال های آلی به خوبی قابل اختلاط است. این ماده به عنوان یک افزودنی همراه با بنزن و زایلن برای ساخت بنزین مورد استفاده قرار می گیرد. تولوئن عدد اکتان را در سوخت های مورد استفاده در خودروهای مسابقه ای و یا سایر خودروها افزایش می دهد. هر چه عدد اکتان بیشتر باشد، مقاومت سوخت در برابر ضربه و سر و صدا در هنگام احتراق بیشتر خواهد شد. محصول فوق به دلیل داشتن چگالی مناسب و دارا بودن انرژی قابل توجهی در هر واحد از حجم، گزینه ی مناسبی برای بالا بردن عدد اکتان و بهبود توان وسایل نقلیه می باشد.سایر کاربردها:
- تولید زایلن (از آنجا که بنزن ، تولوئن و زایلن BTX-aromatics به طور مشترک تولید می شوند ، در کنار سایر مواد معطر و غیر معطر در طول تبدیل ذغال و تصفیه نفت ، بهبود همزمان آنها به طور مشترک صورت می گیرد).
- ماده افزودنی در تولید تولوئن-دیزوسیانید، TNT و …
- تولید فوم های پلی اورتان
- ماده کاربردی در فرآیند استخراج هموگلوبین به عنوان ضد عفونی کننده
- حلال مناسب برای نانو مواد کربن
- پاک کننده مناسب در صنایع دستی
- ماده کاربردی در سوخت هواپیماها
- ماده کاربردی در گریس ها و مواد روان کننده
- استفاده در تولید محصولات پلاستیکی و لاستیکی
- رقیق کننده در تولید آسفالت و قیر
گرید ها:
عموما 3 گرید تولوئن در بازار موجود می باشد- گرید TDI با درصد خلوص 99 %
- گرید نیتراسیون: با 98.5-100% خلوص ( دلیل نام گذاری این گرید به دلیل پیشینه ی کاربرد آن در تهیه ی نیتروتولوئن می باشد. با این حال امروزه این ماده به عنوان حلال در دستگاه های TDP و HDA مورد استفاده قرار می گیرد.)
- گرید تجاری: با درصد خلوص 96 درصد برای مخلوط نمودن با بنزین و استفاده به عنوان خوراک در دستگاه های HDA